Artikolo bazita sur la bonega eseo verkita de Alexis Schlachter originale en la hispana.
Geografio estas scienco kaj tial ĝi devas esti ĝusta, preciza. Ĝi ne akceptas ŝanĝojn, se ĉi tiuj ne estas provitaj ĝis naŭzo. Kiel pri fiziko. Ekzemple.
“Ĉiu el la grandaj dividaĵoj de la tero, kiujn la oceanoj disigas unu de alia, k kiun oni povas trapasi, ne transirante maron.” Vortaro.net
Vi povas trovi la samon en iu ajn vortaro aŭ enciklopedio. Ni ĉiuj konsentas pri la kriterioj, kiuj difinas kontinenton.
Ekzemple, Ameriko estas kontinento de ĉirkaŭ 42 milionoj da km2 en areo. Rimarku sur iu ajn proksima mapo, ke ĉi tiu granda tera maso estas ĉirkaŭita de oceanaj akvoj ĉioflanke. Ĝi fidele reflektas tion, kio estas establita de geografia scienco. Sed … ĉu Eŭropo plenumas la samajn postulojn pri teritoria amplekso kaj oceanoj tra la 4 flankoj? Rigardu pli proksime la elektitan mapon. Estas akvoj ĉirkaŭ Eŭropo norde kaj okcidente (Atlantika Oceano), Mediteranea Maro sude sed … oriente … ĉu estas oceano? Kompreneble ne. Nur la Uralaj Montoj, la Urala Rivero, malgranda parto de la Kaspia Maro (kiu fakte estas sala lago) kaj la Kaŭkaza Montoj.
Do, sur la scienca kaj ekzakta bazo de tio, kio karakterizas kontinenton, Eŭropo ne estas, ĉar al ĝi mankas oceano oriente. Ĉu iu povos defendi, ke Eŭropo estas kontinento? Vi pravas. La multmedia enciklopedio Encarta, en sia versio de 2007, kuraĝas fari tian fuŝon laŭ la jena maniero, klare kontraŭdira: Eŭropo, unu el la ses kontinentoj, kiuj konsistigas la emerĝitan surfacon de la Tero laŭ kutimo, kvankam fakte Ĝi estas nur kvinono de la plej okcidenta parto de la eŭrazia termaso, plejparte konsistanta el Azio.
Ĉi tiu kontraŭdiro ekvivalentas al aprobado de geografia mensogo transdonita de generacioj al kiu sendube estis uzata de la novaĵmedioj tra la mondo. Neniu vortaro aŭ enciklopedio konsultita malkovras aŭ demandas pri kial aŭ kiu kreis la mensogon, kaj enkondukis en popularan kutimon la supozatan fakton, ke Eŭropo estas kontinento. Kvankam la realo eĉ Encarta MADE IN USA agnoskis, ke Eŭropo estas nenio alia ol segmento de vera kontinenta amaso nomata Eŭrazio aŭ por diri ĝin en pli precizaj geografiaj vortoj: Eŭropo estas duoninsulo de Azio. Simple tio. Kaj ĉe ĉi tiu punkto en la realo mi trovas logikan manieron ekkoni, kiu kaj kial de la daŭra mensogo.
La potenculoj de Eŭropo, kiuj siavice koloniigis vastajn aziajn, afrikajn kaj amerikajn regionojn … ĉu ili povus akcepti la malestimon esti malpli sia bazo de agoj en geografia kvalifiko ol, ekzemple, la grandega sed regata Afriko, simpla provizanto de sklavoj? Ne, nur ne. Pro la menciita kialo, la “kutimo” nomi “kontinento” kio ĉiam estis, estas kaj estos azia duoninsulo malrapide disvastiĝis en libroj kaj gazetoj.
Kaj kio pri la maljuneco de Eŭropo, kiun tiom proklamas la mondaj amaskomunikiloj? Nu, maljuneco reprezentas, psikologie: matureco, ampleksa scio, inspiras respekton, resume, ĝi plibonigas ĉiun, kiu estas premiita. Kiel estas la kazo de la malnova kontinenta kvalifiko por Eŭropo. Ĝi estas subtila maniero sugesti la grandecon de tiu regiono de la planedo.
Iu povas logike demandi, ĉu tiu maljuneco ne estos fizika afero de la eŭropa teritorio. Ĉi tio permesas al mi referenci al la teorio de la germana sciencisto Alfred Wegener kies tezo pri originala kontinento nomata Pangeo – el kiu la nunaj estis disigitaj- estas akceptita. La kontinentoj de la Tero montriĝis samaj. Mi citas Encarta denove pri ĉi tiu punkto: Alfred Wagener postulis, komence de la 20a jarcento, la ekziston de ĉi tiu granda kontinento por klarigi diversajn geologiajn kaj biologiajn fenomenojn. Inter ili estas: la korespondado inter la atlantikaj marbordoj de Afriko kaj Sudameriko, la simileco inter paleozoikaj montaraj sistemoj ambaŭflanke de Atlantiko, kaj la distribuado de iuj grupoj de vivantaj estaĵoj, kiel marsupiuloj. Wegener konkludis, ke la nunaj kontinentoj, apartigitaj, estis delokigitaj flanke de pli granda, kiun li nomis Pangeo.
Do, laŭ scienco, ĉiuj kontinentoj havas la saman aĝon. Kaj Eŭropo estas nek kontinento nek la plej malnova regiono sur la planedo. Nur restas akcepti, ke la Malnova Kontinento daŭre vivos en la internacia gazetaro dum longa tempo, ĉar kutimoj estas ege malfacile ŝanĝeblaj baldaŭ. Sed venos la tago, kiam la vero regos en nova mondo sen kompromiso kun la pasinteco. Kaj Malnova Kontinento eksmodiĝos por aperi nur kiel historia specimeno de la geografiaj mensogoj disvolvitaj de la amaskomunikilaj potencoj en pasinta epoko.
