Aĵojn ni povas lerni de la judoj

Parto 1a – Mallonga kvizo.

Ĉu vi sciis, ke la eseoj kaj aliaj “karakteraj” testoj en ĉefaj usonaj universitatoj estis origine planitaj por limigi la nombron de judaj studentoj kaj estas konservataj hodiaŭ por diskriminacii kontraŭ azianoj?

www.businessinsider.com/the-ivy-leagues-history-of-discriminating-against-jews-2014-12

Ĉu vi sciis, ke same kiel basketbalo nun estas regata de nigruloj, ĝi iam estis regata de judoj?

www.nebraskapress.unl.edu/nebraska/9780803295889/

Ĉu vi sciis, ke Germanujo pagis 845 milionojn da usonaj dolaroj jare dum 14 jaroj al la ŝtato Israelo por riparadoj de la dua mondmilito?

https://www.bjpa.org/search-results/publication/14734

Parto 2a – Vizito al retejo de asocio de sinagogoj en Usono

Strengthening synagogues and Conservative Judaism | USCJ

• Fortigi mian parokanaron.
• Bonvenigi kaj rajtigi junulojn.
• Konekti kun samuloj.
• Aŭtentika kaj dinamika judismo.

Maksimumigi viajn operaciojn:

• Financa daŭripovo.
• Informa sekureco.
• Homaj rimedoj.
• Reteja gastigado kaj IT-Servoj
• Ŝpari kostojn.

Noviga Laboratorio: Projektita por semi, kovi, kapti kaj disvastigi novajn alirojn por formi la sekvan generacion de juda sperto.

Senprofita advokatino helpas sinagogojn akiri senimpostigon en Usono.

Engaĝu adoleskantojn kun internaciaj vojaĝoj, konante aliajn lokojn aŭ simple pasigante tempon kun aliaj junuloj.

Parto 3a – Kion ni povas lerni?

Antaŭ 2-a Mondmilito, judoj estis duaklasaj civitanoj en praktike la tuta mondo, popolo kun neniu lando por nomi hejmon. Naziismo kune kun siaj aliancanoj tra Eŭropo povus ekstermi ilin, sed fortune ne atingis vian celon kaj judaj sciis utiligi la momenton postulante multmilionan kompenson ne donitan al aliaj grupoj kiel ciganoj aŭ Esperantistoj, kaj mi ne diras, ke ni malfermas malnovan vundoj, sed ni devas esti klaraj, ke la movado estis viktimo de potenculoj: Hitlero, Stalino, la usona armeo kaj neniam okazis serioza provo defendi sin, esence pro sia pacisma naturo sed pli pro ĝia manko de komunuma sento. 

Basketbalo ĉiam estis konsiderata sporto por malriĉuloj, tial ĝi unue estis la sporto de la irlandanoj, poste de la judoj kaj nun de la nigruloj.

Judoj estis viktimoj de diskriminacio en la elitaj universitatoj de Usono, nun ili regas en multaj sciencaj kampoj, havas pli da Nobel-premioj ol iu ajn alia socia grupo kaj eĉ regas aliajn gravajn industriojn kiel kinejo aŭ bankado.

Multe da energio de tre inteligentaj homoj malŝparas diskutante en sociaj retoj pri la pronomo RI, la uzo de la etikedo #KOR aŭ la forigo de la akuzativo, mi estas konvinkita, ke duono de tiu energio jam igus nin ko-oficiala lingvo de Eŭropa Unio, pardonpeto por montri nin kiel “La lingvo de la agresanto” en militaj ekzercoj en Usono, aŭ imposta escepto por niaj libroj kaj agadoj.

En la mondo estas ĝenerala manko de gvidado, kiu estigis kreskadon de figuroj kiel Donald Trump aŭ la konstanteco de figuroj kiel Putin aŭ Xi Jinping en iliaj respektivaj landoj, kaj estas kurioze pensi, kiel okulisto antaŭ 150 jaroj povus elpensi lingvon, instrui ĝin al siaj samklasanoj kaj igu sian diplomiĝan feston kantoj en la lingvo, kiun li inventis, estos iu kun tia karismo hodiaŭ, kaj mi ne volas diri sekvata de miloj, ĉar por tio ni havas youtuberojn, mi aludas la fakton povi igi aliajn strebi kaj eĉ pli malfacile, strebi al io ajn nobla.

La ideoj en Esperantujo estas multaj kaj tre bonaj: Pasporta Servo estas bonega ideo, kiun mi komprenas estis kopita per Couch Surfing, sed kial Pasporta Servo ne povus esti la ideo rekonita de ĉiuj krom la kopio? Mi pensas, ke la ŝlosilo de ĉi tiuj ideoj estas fari ilin por ĉiuj kaj doni al ili aldonan valoron por Esperanto.

En la lastaj tagoj MiaVivo aperis ia Facebook por esperantistoj, nobla ideo, mi estas parto de ĝi kaj mi publikigas ion ĉiutage, sed fakte ĝi estas ideo, kiu izolas nin, ne estas pli bone esti granda kaj aktiva grupo ĉe Facebook aŭ ĉe Ĉu alia reganta socia reto kaj atentigi la plimulton?

Kial ni neniam ekspluatis tion, pri kio oni parolas tiom multe sur Telegram-kanaloj, la tiel nomataj propedeŭtikaj ecoj de Esperanto? Kial ni ne klopodas por agnoskitaj institutoj de lingvoinstruado instrui Esperanton kiel unuan paŝon por lerni la anglan, precipe por tiuj, kies denaska lingvo ne estas eŭropa kaj ne uzas la latinan alfabeton? Sendube ĝi estus bonega avantaĝo kaj por la Esperanto-movado kaj por la lernantoj.

Kio se la ĉina registaro morgaŭ promulgus leĝon, kiu postulas ĉinajn restoraciajn menuojn en mandarena kaj en tio, kion ili nomas la “monda lingvo”, tio estas Esperanto?

Kaj se morgaŭ la BRIC decidus, ke la lingvo de iliaj komercaj interkonsentoj estas Esperanto?

En la nuna konjunkturo, en kiu Ĉinio preterpasos Usonon kiel regantan potencon kaj se ne ekzistas media kolapso, kiu finos la civilizon, jen nia momento. Homoj ne volos lerni mandarenon kaj la ĉinoj ne volas tiun enmiksiĝon en sian kulturon, la angla estas nepraktika kaj malĝentila lingvo trudita de perforto unue kaj de komerco poste, sed ĝia tempo estas tre proksima, kiel la germana post la unua mondmilito kaj la franca kaj la itala post la dua limigis sian atingon al siaj propraj teritorioj, tiel ankaŭ la angla en la venontaj 50 jaroj kaj ĉi tio eble estos nia momento.

Se ni volas, ke Esperanto sukcesu, ni devas integri ĝin en ekonomian dinamikon, ĉesi peti donacojn kaj fari ĝin mem daŭrigebla entrepreno.

Tiel kiel judoj povas frapi la pordojn de sinagogo en alia lando kaj ilia rabeno ligas ilin kun aliaj judoj, kiuj ofertas al ili komercajn ŝancojn kaj eĉ funkcias kiel garantianto de transakcioj inter fremduloj, ke la sola afero, kiun ili havas komune, estas judismo Esperanto devas servi kiel ponto ne nur por ke junuloj vojaĝu kaj lernu pri aliaj kulturoj, sed ankaŭ por ke entreprenistoj havu pli da ebloj por sukceso kaj kun Esperanto kiel katalizilo, la komunumo kreskas kaj plifortiĝas senĉese.